ការសិក្សាអំពីពន្ធុវិទ្យា(តំណពូជ)

ពន្ធុវិទ្យាគឺជាការសិក្សាអំពីសែន និងដំណើរនៃការផ្លាស់ប្តូររបស់ពូជក្នុងជីវិតរស់នៅ។វាជាទូទៅគឺជាការពិចារណានៃការស្រាវជ្រាវជីវវិទ្យា ប៉ន្តែវាត្រូវកាត់ផ្ដាច់ជារឿយៗដោយការវិវត្តន៍នៃការរស់នៅ និងការតភ្ជាប់ដ៏រឹងមាំជាមួយការសិក្សាប្រព័ន្ធព័ត៌មានជាច្រើន។

         លោក Mendel ដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តចុងសតវត្សទី១៩ បានសិក្សានូវ ”ដំណើរនៃការបន្តគ្នា” លក្ខណៈរបស់ឪពុកម្ដាយបញ្ជូនទៅកាន់កូន។

ឧទាហរណ៍៖ ខេន មានសម្បុរខ្មៅ តែឪពុកម្ដាយរបស់គេវិញមានសម្បុរស នេះដោយសារតែតំណពូជក្នុងគ្រួសាររបស់គេ ព្រោះវាអាចជាដំណើរនៃការបន្តមកពីជីដូនជីតារបស់គេដែលមានការវិវត្ត ដោយនៅជំនាន់ឪពុកម្ដាយរបស់គេគ្មានការប្រែប្រួល តែដល់ជំនាន់ខេន តំណពូជនេះក៏វិវត្តន៍មកលើ ខេន ដែលធ្វើអោយគេមានសម្បុរខ្មៅខុសពីគេ។
DNA គឺជាម៉ូលេគុលមួយដែលសំគាល់នូវពូជពង្សក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធមួយដែលបានប្រើប្រាស់ក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងមានមុខងារសម្រាប់សម្គាល់នូវអ្វីដែលមានជីវិត ព្រមទាំងវីរុសមួយចំនួនផងដែរ។ការវិវត្តន៍នៃតំនពូជគឺការផ្លាស់ប្ដូរមួយក្នុង DNA ដោយសារកត្តាជាច្រើននៅខាងក្នុងមានការផ្លាស់ប្តូរ។
ពន្ធុវិទ្យាអាចជួយយើងអោយ កំណត់នូវជំងឺក្នុងគ្រួសាររបស់យើងដឹងថានរណាជាសាច់ញាតិរបស់យើងសម្គាល់អត្តសញ្ញាណរបស់ភេទដឹងពីកំណើតដូនតារបស់យើង។

​ហ្សែ​ន DNA គឺជាការសាកល្បង​ តេសមើល​ នូវតំណពូជរបស់មនុស្ស ​ដើម្បី​អោយដឹងថា រវាងមនុស្សពីរនាក់​ ឳពុកនឹងកូន  ​តើមានការ​ទាក់ទង​នឹង​ក្នារវាង ឈាមរបស់ឳពុក នឹងឈាមរបស់កូន ​​ដើម្បីកំណត់​ថា​តើ​គាត់​ ឬ​នាង​មាន​ហ្សែ​ន​ណាមួយ ​នៃ​សារពាង្គកាយរបស់ពួកគាត់។ ​ហ្សែន វាអាច​ជួយ​អោយយើងដឹងថា មនុស្សទាំងអស់មានការទាក់ទងគ្នា ​​ដើម្បី​ គ្រប់គ្រង​បញ្ហា​នា​ពេល​អនាគត​សក្តា​នុ​ពល​នៅ​ក្នុង​ជីវិត​របស់​មនុស្សទាំងអស់។​ ក្រុម ​អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវ​មួយ​ចំនួន​​បាន​បង្ហាញថា ហ្សែន​ជា​ការ​ទាកទងគ្នាទូលំទូលាយ​នៃ​ ប្រជាជន​ដើម្បី​ស្វែង​រក​សក្តា​នុ​ពល ​សម្រាប់​បញ្ហា​ហ្សែ​ន​នៅ​ក្នុង​ ខ្លួនរបស់​មនុស្ស។ ហ្សែន​ ជាគ្រឿងឬលក្ខណៈបុគ្គល នៃតំណពូជ​ យកព័ត៌មានហ្សែនពីមួយជំនាន់​នៃ កោសិកាទៅក្រោយនិងពីមួយជំនាន់នៃសារពាង្គកាយបន្ទាប់។ ពត៌មានហ្សែនផ្តល់នូវកូដសំរាប់អំប្រ៊ីយ៉ុង, គភ៌កុមារភាពនិងកំណើនមនុស្សពេញវ័យនិងការអភិវឌ្ឍនិងជួយបរិស្ថានខាងក្នុងរបស់យើងនៅតែមានស្ថិរភាពនិងថេរទោះបីជាស្ថិតនៅក្រោមការផ្លាស់ប្តូរលក្ខខណ្ឌរួមទាំងការផ្លាស់ប្តូររបបអាហារ។ មនុស្សមានប្រហែល 20.000 នាក់ - 25,000 បានផ្ទុក ហ្សែនដូចគ្នា។

យើងម្នាក់ៗមានប្រមាណសំណុំដូចគ្នានេះនៃហ្សែនទេប៉ុន្តែយើងរាល់គ្នាក៏មានកំណែខុសគ្នាបន្តិចនៃហ្សែនទាំងនោះហើយសូម្បីតែច្បាប់ចម្លងឬច្រើនតិចនៃហ្សែនមួយចំនួនដែលមានលក្ខណៈពិសេស​ ដែលជាសញ្ញាឬ ហេតុឬ ចរិក របស់បុគ្គលនីមួយៗ។ ហ្សែន ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងនៃ DNA (អាស៊ីតស្ទះ) ដែលជាម៉ូលេគុលព័ត៌មានជាសកលសម្រាប់ជីវិតទាំងអស់នៅលើផែនដី។​ DNA ត្រូវបានខ្ចប់នៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធបានហៅក្រូម៉ូសូមដែលរស់នៅក្នុងស្នូលនៃកោសិការបស់យើង។ ប្រភេទសត្វឬមនុស្ស នីមួយៗ មានចំនួនក្រូម៉ូសូមលក្ខណៈ និងមានមនុស្សភាគច្រើនមានក្រូម៉ូសូម នៅក្នុងស្នូល 46 នៃកោសិកាគ្នា។ ដូចជាជាមួយនឹងហ្សែនរបស់យើង យើងបានទទួលក្រូម៉ូសូមរបស់យើងនៅក្នុងគូមួយនៃគូគ្នាពីឪពុកម្ដាយនីមួយ។ មនុស្សជាធម្មតាមានក្រូម៉ូសូម 23 គូដែលត្រូវបានដាក់លេខយោងទៅតាមទំហំនិងរូបរាងរបស់ពួកគេ។ ជីវកំណត់ថាជា autosomes គូ 1-22 និងគូទី 23ដែលជាការ - x និង y - ដូចជាក្រូម៉ូសូមការរួមភេទនោះទេពីព្រោះពួកគេបានកំណត់ពីការរួមភេទរបស់បុគ្គលនោះ។ ហ្សែនដែលមានទីតាំងនៅលើក្រូម៉ូសូមមួយដែលបានកាន់កាប់ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងរបស់ខ្លួន (ពហុវចនៈ = loci) ។